عمل فتق
فتق کشاله ران (فتق اینگوینال) چیست و چگونه درمان می‌شود؟
فتق کشاله ران یا فتق اینگوینال (Inguinal Hernia) یکی از شایع‌ترین انواع فتق در بدن است. در این حالت، بخشی از روده یا بافت چربی از دیواره ضعیف عضلات شکم در ناحیه کشاله ران بیرون می‌زند و باعث ایجاد برجستگی و ناراحتی می‌شود.
این نوع فتق در مردان بیشتر دیده می‌شود؛ اما زنان نیز ممکن است به آن مبتلا شوند. فتق اینگوینال معمولا خطرناک نیست، اما در صورت بی‌توجهی می‌تواند منجر به عوارضی مانند گیر افتادن روده شود و نیاز به جراحی فوری پیدا کند.
فتق کشاله ران یا فتق اینگوینال چیست؟
فتق اینگوینال به‌طور ساده یعنی بیرون زدگی بخشی از بافت داخل شکم (اغلب روده) از طریق کانال اینگوینال، که مسیر عبور طناب اسپرماتیک در مردان و رباط گرد رحم در زنان است.
این وضعیت به دلیل ضعف عضلات دیواره شکم یا افزایش فشار داخل شکم ایجاد می‌شود.
تفاوت فتق اینگوینال مستقیم و غیر مستقیم
فتق مستقیم
در اثر ضعف عضلات دیواره شکم و معمولا در سنین بالاتر رخ می‌دهد.
فتق غیر مستقیم
معمولا مادرزادی است و از باز ماندن کانال جنینی در دوران رشد جنین ایجاد می‌شود.
تفاوت فتق اینگوینال با سایر فتق‌ها
- فتق نافی: در اطراف ناف ایجاد می‌شود.
- فتق فمورال: پایین‌تر از کشاله ران است و بیشتر در زنان دیده می‌شود.
- فتق اینگوینال: شایع‌ترین نوع فتق است و بیشتر در مردان مشاهده می‌شود.
علائم فتق کشاله ران در مردان
علائم معمولا به صورت برآمدگی، احساس فشار یا درد در ناحیه کشاله ران ظاهر می‌شود.
وجود برجستگی قابل مشاهده در کشاله ران یا بیضه
احساس سنگینی یا درد هنگام بلند کردن اجسام
گاهی درد تا کیسه بیضه گسترش می‌یابد
علائم فتق کشاله ران در زنان
احساس درد یا تورم در کشاله ران، به خصوص هنگام ایستادن یا بارداری
برجستگی در ناحیه راست یا چپ کشاله ران
در موارد نادر، درد هنگام قاعدگی
در صورت درد شدید، تهوع یا عدم توانایی در جا انداختن فتق، فورا به دکتر خسرو نجاری فوق تخصص درمان فتق مراجعه شود. این نشانه‌ها ممکن است بیانگر خفگی روده (Strangulated Hernia) باشند.
علت فتق کشاله ران
اصلی‌ترین علت، ضعف در بافت عضلات شکم است. این ضعف ممکن است از بدو تولد وجود داشته باشد یا در اثر عوامل زیر ایجاد شود:
- افزایش فشار در شکم (سرفه مزمن، عطسه، یبوست و بارداری)
- بلند کردن اجسام سنگین
- اضافه وزن یا کاهش وزن ناگهانی
- افزایش سن
- سابقه جراحی‌های قبلی شکم
تشخیص فتق اینگوینال
تشخیص فتق معمولا بر اساس معاینه فیزیکی انجام می‌شود. پزشک در حالت ایستاده و در هنگام سرفه بیمار، برجستگی ناحیه را بررسی می‌کند.
در موارد خاص، برای اطمینان از نوع فتق و برنامه‌ریزی جراحی از روش‌های زیر استفاده می‌شود:
- سونوگرافی یا MRI ناحیه اینگوینال
- CT اسکن در موارد پیچیده
تشخیص زودهنگام می‌تواند از بروز عوارض خطرناک جلوگیری کند.
عوارض فتق اینگوینال و آیا خطرناک است؟
اگر فتق درمان نشود، ممکن است با گذشت زمان باعث عوارض زیر شود:
- گیر افتادن روده (Incarceration): بخشی از روده در فتق گیر می‌کند و برنمی‌گردد.
- اختناق روده (Strangulation): خون‌رسانی قطع شده و خطر نکروز بافتی وجود دارد.
- انسداد روده: منجر به درد شکمی، تهوع و استفراغ می‌شود.
بنابراین، پاسخ به پرسش آیا فتق اینگوینال خطرناک است؟ این است که اگر به موقع درمان نشود، بله، می‌تواند خطرناک باشد.
درمان فتق کشاله ران بدون جراحی
در برخی موارد خفیف یا زمانی که بیمار شرایط جراحی ندارد، از روش‌های غیرجراحی برای کنترل علائم استفاده می‌شود.
روش‌های حمایتی
- کمربند فتق: برای جلوگیری از پیشرفت فتق، البته باید با نظر پزشک استفاده شود.
- فیزیوتراپی: تقویت عضلات شکم و بهبود کنترل فشار داخلی.
- تغییر سبک زندگی: کاهش وزن، درمان یبوست و پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین.
درمان خانگی فتق کشاله ران
- مصرف غذاهای پر فیبر برای پیشگیری از یبوست
- استراحت و پرهیز از فشار زیاد
- استفاده از کمپرس گرم برای کاهش درد
توجه: این روش‌ها درمان قطعی نیستند و فقط به کاهش علائم کمک می‌کنند.
تصاویر شما عزیزان
مشاوره و ویزیت
برای مشاوره و ویزیت همین حالا با تماس بگیرید یا به صورت آنلاین وقت خود را رزو کنید.
عمل فتق کشاله ران: چگونه انجام می‌شود؟
زمانی که فتق دردناک یا بزرگ است یا خطر گیر افتادن دارد، جراحی بهترین گزینه درمانی است.
۱
جراحی باز
- پزشک از طریق برش کوچک فتق را جا می‌اندازد.
- محل ضعیف با توری مخصوص (Mesh) تقویت می‌شود.
۲
جراحی لاپاراسکوپی
- با چند برش کوچک یک سانتی متری و دوربین انجام می‌شود.
- درد و دوره نقاهت کمتر دارد.
- در این روش نیز همانند جراحی باز از مش کمک گرفته می‌شود.
مراقبت بعد از عمل فتق
- جراحی باز: مطمئن‌تر در فتق‌های بزرگ یا تکراری
- لاپاراسکوپی: دوره نقاهت کوتاه‌تر و درد کمتر
مراقبت بعد از عمل فتق
دوره نقاهت معمولا بین ۲ تا ۴ هفته است. نکات مهم پس از عمل:
- پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین
- مصرف غذاهای سبک و پر فیبر
- تمیز و خشک نگه داشتن محل جراحی
- مراجعه منظم برای پیگیری وضعیت
در صورت بروز تب، قرمزی یا درد شدید، باید فورا با پزشک تماس گرفت.
پیشگیری از فتق کشاله ران
اگرچه همیشه نمی‌توان از فتق جلوگیری کرد، اما رعایت این نکات خطر بروز آن را کاهش می‌دهد:
- حفظ وزن مناسب
- تمرینات منظم تقویت عضلات شکم
- اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین
- درمان سریع سرفه و یبوست
- تغذیه سالم و سرشار از فیبر
فتق کشاله ران در زنان و بارداری
در زنان، فتق ممکن است در بارداری یا پس از زایمان ظاهر شود. علت آن افزایش فشار داخل شکم و تغییرات هورمونی است. در صورت مشاهده برجستگی یا درد در کشاله ران هنگام بارداری، باید حتما پزشک بررسی کند.
تفاوت فتق کشاله ران با فتق نافی
ویژگی | فتق کشاله ران | فتق نافی |
محل بروز | پایین شکم و نزدیک کشاله ران | اطراف ناف |
شیوع | بیشتر در مردان | شایع در نوزادان و زنان باردار |
نوع درمان | معمولا جراحی | اغلب خودبه‌خود در کودکان بهبود می‌یابد |
تجربه بیماران و داستان واقعی آن ها
سوالات متداول
آیا فتق کشاله ران خودبه‌خود از بین می‌رود؟
خیر. فتق به‌خودی‌خود درمان نمی‌شود و معمولا به مرور زمان بزرگ‌تر می‌شود. تنها راه درمان قطعی، در بیشتر موارد، جراحی است.
آیا می‌توان با ورزش فتق را درمان کرد؟
ورزش به تنهایی فتق را از بین نمی‌برد، اما انجام تمرینات سبک و هدفمند برای تقویت عضلات شکم (با نظر فیزیوتراپیست یا پزشک) می‌تواند از پیشرفت فتق جلوگیری کند.
آیا استفاده از کمربند فتق مؤثر است؟
کمربند فتق می‌تواند به کاهش موقت ناراحتی کمک کند، اما جایگزین درمان اصلی نیست. استفاده طولانی‌مدت بدون نظر پزشک ممکن است باعث ضعف بیشتر عضلات شود.
بعد از عمل فتق کشاله ران چه مدت طول می‌کشد تا به کار برگردم؟
بسته به نوع جراحی (باز یا لاپاراسکوپی)، معمولا بین ۲ تا ۴ هفته زمان نیاز است. در فعالیت‌های سنگین‌تر، ممکن است تا ۶ هفته استراحت لازم باشد.
آیا فتق می‌تواند دوباره عود کند؟
بله، در حدود ۵ تا ۱۰ درصد از موارد ممکن است فتق پس از عمل دوباره ایجاد شود، به‌ویژه اگر بیمار دچار چاقی، یبوست مزمن یا سرفه طولانی باشد.
آیا فتق کشاله ران خطرناک است؟
در بیشتر موارد خطرناک نیست، اما اگر روده در فتق گیر کند (خفگی فتق)، ممکن است تهدیدکننده باشد و نیاز به جراحی فوری دارد.
آیا فتق در زنان با مردان فرق دارد؟
بله. در مردان معمولا فتق به داخل کیسه بیضه گسترش پیدا می‌کند، ولی در زنان ممکن است فقط برجستگی کوچکی در ناحیه کشاله ران دیده شود.
آیا فتق کشاله ران در بارداری خطرناک است؟
فتق در بارداری معمولا با افزایش فشار داخل شکم ظاهر می‌شود. در بیشتر موارد جراحی تا پس از زایمان به تعویق می‌افتد، مگر اینکه فتق دچار عارضه شود.
آیا می‌توان با رژیم غذایی از بروز فتق جلوگیری کرد؟
بله. تغذیه سرشار از فیبر (سبزیجات، میوه‌ها و غلات کامل) باعث جلوگیری از یبوست و کاهش فشار در شکم می‌شود و در پیشگیری موثر است.
آیا فتق در کودکان هم دیده می‌شود؟
بله، به خصوص در نوزادان پسر. نوع غیرمستقیم فتق معمولاً مادرزادی است و نیاز به جراحی دارد تا از عوارض بعدی جلوگیری شود.
آیا بعد از جراحی فتق می‌توان ورزش کرد؟
بله، اما فقط پس از تایید پزشک. معمولا ۴ تا ۶ هفته بعد از عمل می‌توان تمرینات سبک را آغاز کرد. شروع زودهنگام فعالیت‌های سنگین خطر عود فتق را افزایش می‌دهد.
فتق سمت راست با سمت چپ تفاوت دارد؟
از نظر ساختار تفاوتی ندارند، اما به دلیل وضعیت آناتومیکی بدن، فتق سمت راست در مردان کمی شایع‌تر است.
آیا می‌توان فتق کشاله ران را جا انداخت؟
در موارد خفیف، گاهی با دراز کشیدن یا فشار ملایم برآمدگی به داخل شکم برمی‌گردد، اما این روش خطرناک است و فقط باید توسط پزشک انجام شود.
آیا فتق با درد پایین شکم اشتباه گرفته می‌شود؟
بله، گاهی درد فتق شبیه دردهای عضلانی یا مشکلات کلیوی است. تنها معاینه فیزیکی و سونوگرافی می‌تواند تشخیص قطعی دهد.
آیا سیگار کشیدن باعث فتق می‌شود؟
بله. سیگار باعث سرفه مزمن و ضعف عضلات می‌شود که هر دو از عوامل خطر بروز فتق هستند.
آیا فتق کشاله ران باعث ناباروری می‌شود؟
در بیشتر موارد خیر، اما فتق‌های بزرگ یا درمان‌نشده ممکن است به طناب اسپرماتیک فشار وارد کنند. درمان به‌موقع مانع این عارضه می‌شود.
آیا فتق اینگوینال می‌تواند با دیسک کمر اشتباه شود؟
در برخی موارد بله. هر دو می‌توانند باعث درد کشاله ران یا ران شوند، اما منشأ درد فتق سطحی‌تر و نزدیک‌تر به پوست است.
آیا فتق بعد از زایمان طبیعی شایع است؟
به دلیل افزایش فشار شکمی در دوران بارداری و زایمان، در برخی زنان بلافاصله پس از زایمان فتق ظاهر می‌شود.
آیا فتق کشاله ران می‌تواند باعث تهوع شود؟
در صورت گیر افتادن یا انسداد روده، بله. تهوع و استفراغ از علائم هشداردهنده هستند و نیاز به مراجعه فوری دارند.
بهترین زمان برای جراحی فتق چه موقع است؟
وقتی فتق علامت‌دار است (درد یا بزرگ شدن دارد) یا احتمال گیر افتادن وجود دارد. در فتق‌های بی‌علامت، زمان جراحی را پزشک تعیین می‌کند.
مشاوره و ویزیت
برای مشاوره و ویزیت همین حالا با تماس بگیرید یا به صورت آنلاین وقت خود را رزو کنید.