روشهای جراحی فتق
روشهای جراحی فتق : فتق یکی از مشکلات شایع پزشکی است که میتواند باعث ناراحتی و درد شدید شود. در بسیاری از موارد، جراحی تنها راه درمان قطعی آن است. اما چه نوع جراحیهایی برای درمان فتق وجود دارد؟ در این مقاله به بررسی روشهای مختلف جراحی فتق، مزایا و معایب هر یک و مراقبتهای قبل و بعد از عمل میپردازیم.
بیشتر بخوانید: فتق بعد از زایمان : علائم، علل و راههای پیشگیری و درمان
فتق چیست؟
فتق جدار شکم زمانی رخ میدهد که یک ارگان داخلی از طریق یک سوراخ در دیواره عضلانی جدار شکم بیرون بزند. این مشکل میتواند در نواحی مختلفی از بدن ایجاد شود و بسته به محل آن انواع مختلفی دارد.
انواع مختلف فتق جدار شکم
- فتق اینگوئینال (کشاله ران): شایعترین نوع فتق که در ناحیه کشاله ران ایجاد میشود.
- فتق ونترال یا نافی: زمانی که بخشی از روده از ناف بیرون میزند.
- فتق انسزیونال یا برشی: در محل زخمهای جراحی قبلی ایجاد میشود.
- فتق فمورال: بیشتر در زنان رخ داده و در نزدیکی کشاله ران ایجاد میشود.

فتق جدار شکم زمانی رخ میدهد که یک ارگان داخلی از طریق یک سوراخ در دیواره عضلانی جدار شکم بیرون بزند.
روشهای جراحی فتق
بسته به نوع و شدت فتق، پزشکان یکی از روشهای جراحی زیر را توصیه میکنند:
- جراحی باز
این روش سنتیترین نوع جراحی فتق است که شامل ایجاد یک برش در محل فتق، بازگرداندن بافت بیرونزده به جای خود و تقویت دیواره بافتی با بخیه یا مش جراحی است.
- جراحی لاپاراسکوپی
یک روش کمتر تهاجمی که در آن از یک دوربین کوچک (لاپاراسکوپ) و ابزارهای خاص برای ترمیم فتق از طریق برشهای کوچک استفاده میشود.
مزایا و معایب هر روش جراحی
هر یک از روشهای جراحی فتق دارای مزایا و معایب خاص خود هستند که در ادامه به بررسی آنها میپردازیم.
۱. مزایا و معایب جراحی باز
✅ مزایا:
- روش سنتی و رایج با تجربه زیاد بین جراحان
- مناسب برای فتقهای بزرگ و پیچیده
- معمولاً نیازی به تجهیزات پیشرفته ندارد
❌ معایب:
- نیاز به ایجاد برش بزرگتر در مقایسه با روشهای دیگر
- زمان بهبودی طولانیتر
- احتمال بروز درد و ناراحتی پس از عمل بیشتر است
۲. مزایا و معایب جراحی لاپاراسکوپی
✅ مزایا:
- برشهای کوچکتر و در نتیجه اسکار جراحی کمتر
- کاهش درد و زمان بهبودی سریعتر
- احتمال کمتر عفونت و عوارض زخم پس از جراحی
❌ معایب:
- هزینه بالاتر نسبت به جراحی باز
- نیاز به تجهیزات و تخصص ویژه
- ممکن است برای فتقهای خیلی بزرگ مناسب نباشد
بیشتر بخوانید:جراح فتق خوب در تهران؛ دکتر خسرو نجاری
مراقبتهای قبل از جراحی فتق
برای افزایش موفقیت جراحی و کاهش خطر عوارض، رعایت نکات زیر ضروری است:
- مشاوره با پزشک: بررسی وضعیت کلی بیمار و انجام آزمایشهای لازم
- قطع برخی داروها: داروهای رقیقکننده خون مانند وارفارین باید طبق دستور پزشک قطع شوند
- ناشتا بودن: معمولاً بیمار باید ۸ تا ۱۲ ساعت قبل از عمل چیزی نخورد
- آمادگی روحی: کاهش استرس از طریق صحبت با پزشک و آگاهی از روند جراحی
- قطع سیگار و الکل: این مواد میتوانند روند بهبودی را کند کنند
مراقبتهای بعد از جراحی فتق
بعد از جراحی، رعایت نکات زیر برای بهبودی سریع و جلوگیری از عوارض ضروری است:
- استراحت کافی: حداقل ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول را به استراحت اختصاص دهید
- مدیریت درد: استفاده از داروهای تجویز شده توسط پزشک
- اجتناب از فعالیتهای سنگین: حداقل ۴ تا ۶ هفته از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید
- رعایت رژیم غذایی مناسب: مصرف مواد غذایی سبک و پرهیز از غذاهای نفاخ
- مراقبت از زخم: تمیز نگه داشتن محل جراحی برای جلوگیری از عفونت
میزان موفقیت جراحی فتق
میزان موفقیت جراحی فتق معمولاً بالاست و در حدود ۹۰ تا ۹۵ درصد بیماران پس از جراحی بهبودی کامل پیدا میکنند. با این حال، موفقیت جراحی به عوامل مختلفی مانند مهارت جراح، روش جراحی انتخاب شده و رعایت مراقبتهای بعد از عمل بستگی دارد.
عوارض احتمالی جراحی فتق
هر عمل جراحی میتواند با خطرات و عوارضی همراه باشد. برخی از عوارض احتمالی جراحی فتق عبارتند از:
- عفونت زخم
- عود مجدد فتق
- درد مزمن در ناحیه جراحی
- آسیب به اندامهای داخلی (بیشتر در جراحیهای لاپاراسکوپی)
بیشتر بخوانید: جراحی فتق کشاله ران
رژیم غذایی مناسب بعد از جراحی
پس از جراحی فتق، تغذیه صحیح میتواند روند بهبودی را تسریع کند. توصیههای غذایی شامل موارد زیر است:
- مایعات فراوان بنوشید تا از یبوست جلوگیری شود
- مواد غذایی نرم و کمچرب مصرف کنید مانند سوپ، پوره سیبزمینی و ماست
- از غذاهای نفاخ پرهیز کنید مانند حبوبات، نوشیدنیهای گازدار و غذاهای چرب
- مصرف پروتئین را افزایش دهید تا روند ترمیم زخمها بهبود یابد
مقایسه هزینههای روشهای مختلف جراحی فتق
هزینه جراحی فتق بسته به روش انتخابی، محل جراحی و بیمه درمانی متفاوت است.
روش جراحی | هزینه تقریبی | مزایا | معایب |
جراحی باز | کمترین هزینه | رایج، مناسب برای فتقهای بزرگ | بهبودی کندتر، درد بیشتر |
لاپاراسکوپی | متوسط | بهبودی سریعتر، جای زخم کمتر | هزینه بالاتر، نیاز به تجهیزات خاص |

روشهای جراحی فتق
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر بعد از جراحی فتق با علائم زیر روبهرو شدید، باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید:
- درد شدید و مداوم
- تب بالا
- ترشح غیرعادی از زخم
- تورم و قرمزی بیش از حد
پیشگیری از فتق
برای کاهش خطر ابتلا به فتق، رعایت نکات زیر توصیه میشود:
- حفظ وزن مناسب
- ورزش منظم برای تقویت عضلات شکم
- اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین به شکل نادرست
- رعایت رژیم غذایی سالم برای جلوگیری از یبوست
نتیجهگیری
جراحی فتق یکی از روشهای مؤثر برای درمان این عارضه است. روشهای مختلفی از جمله جراحی باز، لاپاراسکوپی و رباتیک وجود دارد که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. رعایت مراقبتهای قبل و بعد از جراحی تأثیر زیادی در موفقیت عمل و کاهش عوارض دارد. انتخاب روش مناسب جراحی باید بر اساس توصیه پزشک و شرایط بیمار انجام شود.
سوالات متداول
۱. آیا همه انواع فتق نیاز به جراحی دارند؟
خیر، برخی فتقها کوچک و بدون علائم هستند و نیاز به جراحی ندارند. اما اگر فتق باعث درد و ناراحتی شود، جراحی توصیه میشود.
۲. بعد از چه مدت میتوان فعالیتهای روزمره را از سر گرفت؟
معمولاً بیماران پس از ۲ تا ۴ هفته میتوانند فعالیتهای سبک را آغاز کنند، اما فعالیتهای سنگین باید حداقل ۶ هفته به تعویق بیفتد.
۳. آیا جراحی فتق میتواند باعث عود مجدد آن شود؟
بله، در برخی موارد فتق ممکن است دوباره ایجاد شود، بهویژه اگر مراقبتهای لازم پس از جراحی رعایت نشود.
۴. آیا جراحی فتق درد دارد؟
طی جراحی بیمار تحت بیهوشی قرار دارد و دردی احساس نمیکند. پس از عمل، درد ممکن است وجود داشته باشد که با داروهای مسکن کنترل میشود.
۵. آیا جراحی فتق تحت پوشش بیمه قرار میگیرد؟
بله، بسیاری از بیمهها هزینههای جراحی فتق را پوشش میدهند، اما مقدار پوشش بستگی به نوع بیمه و روش جراحی دارد.