علائم فتق در مردان: راهنمای جامع تشخیص، علائم و درمان

علائم فتق در مردان معمولا با برجستگی یا ورم در کشاله ران، ناف یا شکم، درد یا احساس کشیدگی هنگام ایستادن، سرفه و بلند کردن اجسام ظاهر می‌شود.

برجستگی ممکن است به بیضه کشیده شود و در صورت درد شدید، تهوع یا قرمزی پوست، باید فورا به پزشک مراجعه کنید.
فتق یکی از مشکلات شایع در مردان است که می‌تواند به صورت تورم کوچک و درد خفیف آغاز شود و در صورت عدم درمان، منجر به عوارض جدی شود.

اکثر مردان در طول زندگی خود با این مشکل مواجه می‌شوند؛ اما بسیاری نمی‌دانند علائم دقیق، محل شایع بروز و روش‌های درمانی آن چیست.

در این مقاله، به ماهیت فتق، علائم فتق در مردان در نواحی مختلف، عوامل خطر، عوارض و درمان‌های پزشکی و غیرجراحی می‌پردازیم تا بتوانید آن را سریع تشخیص دهید و اقدامات لازم را انجام دهید.

تعریف و ماهیت فتق

فتق زمانی رخ می‌دهد که یک عضو داخلی، معمولا روده یا چربی احشایی، از طریق ضعف یا سوراخ در دیواره شکم بیرون می‌زند. این عارضه می‌تواند در هر ناحیه‌ای از شکم و کشاله ران ایجاد شود، اما در مردان شایع‌تر است.

چرا فتق در مردان شایع است؟

ساختار آناتومیک کشاله ران در مردان به گونه‌ای است که مسیر عبور بیضه در دوران جنینی باعث ایجاد نقطه ضعف در دیواره می‌شود. فعالیت‌های فیزیکی سنگین یا بلند کردن اجسام فشار زیادی به این ناحیه وارد می‌کند.

ضعف عضلات شکم با افزایش سن یا جراحی‌های قبلی باعث افزایش خطر فتق می‌شود.

محل‌ها، انواع فتق و علائم فتق در مردان

فتق می‌تواند در چند ناحیه شایع رخ دهد:

فتق کشاله ران

• شایع‌ترین نوع فتق در مردان
• علائم اختصاصی: برجستگی یا ورم در کشاله ران که هنگام ایستادن یا سرفه بزرگ‌تر می‌شود. ممکن است به بیضه کشیده شود و حس سنگینی ایجاد کند.
• سمت راست یا چپ: معمولا سمت راست شایع‌تر است؛ اما هر دو طرف ممکن است درگیر شوند.
• مثال واقعی: شخصی که هنگام بلند کردن کیسه‌ای سنگین، متوجه یک برجستگی کوچک در کشاله راست شد و کمی احساس درد داشت؛ با استراحت، برجستگی کاهش می‌یافت؛ اما با فعالیت دوباره ظاهر می‌شد.

فتق ناف

• محل بروز: اطراف ناف
• علائم: برجستگی که هنگام فشار، سرفه یا بلند کردن اجسام افزایش می‌یابد، درد خفیف یا احساس سنگینی
• مثال: مردی با اضافه وزن که پس از فعالیت بدنی یا خم شدن متوجه تورم در ناف شد.

فتق شکم یا فتق جراحی

• محل بروز: محل جراحی‌های قبلی یا نقاط ضعف عمومی دیواره شکم
• علائم: برآمدگی در محل ضعف، درد هنگام خم شدن و لمس برجستگی قابل توجه
• توصیه: باید سریعا توسط پزشک ارزیابی شود، به خصوص اگر اندازه آن سریع افزایش یابد.

علائم عمومی فتق در مردان

• برجستگی یا تورم قابل لمس: اغلب هنگام ایستادن، سرفه، عطسه یا فشار افزایش می‌یابد.
• درد و ناراحتی: هنگام فعالیت بدنی، خم شدن یا بلند کردن اجسام ایجاد می‌شود.
• احساس سنگینی یا کشیدگی در ناحیه فتق: برخی بیماران آن را با احساس فشار روی بیضه توصیف می‌کنند.
• علائم هشدار دهنده: درد شدید، تهوع، استفراغ، قرمزی یا تغییر رنگ پوست نیازمند مراجعه فوری به پزشک است.

علائم اختصاصی فتق در نواحی مختلف

برای تشخیص علائم فتق در مردان، بهتر است بیمار در حالت ایستاده و در حین سرفه کردن معاینه شود؛ برجستگی معمولا در این حالت واضح‌تر است.

علل و عوامل خطر فتق

• فعالیت‌های پر فشار: بلند کردن اجسام سنگین و سرفه مزمن
• مشکلات داخلی: یبوست مزمن و افزایش وزن
• ضعف عضلات شکم: ناشی از سن، ژنتیک یا جراحی‌های قبلی
• عوامل دیگر: سابقه خانوادگی و سیگار کشیدن (تضعیف بافت همبند)

عوارض عدم درمان فتق

• گیر کردن فتق و انسداد روده: وقتی روده در فتق گیر کند، می‌تواند باعث درد شدید، تهوع و تهدید حیات شود.
• آسیب به بیضه و ناباروری: فشار روی رگ‌ها و بیضه می‌تواند کیفیت اسپرم را کاهش دهد.
• افزایش اندازه و درد مزمن: برجستگی بزرگ‌تر شده و فعالیت‌های روزمره را مختل می‌کند.

تشخیص فتق در مردان

• معاینه بالینی: لمس برجستگی، بررسی افزایش آن هنگام سرفه یا ایستادن
• تصویربرداری: سونوگرافی یا CT برای تایید محل و شدت فتق
• زمان مراجعه به پزشک: درد شدید، تورم سریع، تهوع، قرمزی پوست یا افزایش برجستگی

روش‌های درمان فتق

درمان غیر جراحی

• استفاده از گن یا کمربند حمایتی
• کنترل فعالیت‌های پرفشار و جلوگیری از یبوست

جراحی فتق

• روش باز: ترمیم مستقیم دیواره شکم
• لاپاروسکوپی: کم تهاجمی، با بهبود سریع‌تر و درد کمتر
• مراقبت بعد از عمل: استراحت، پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین و ورزش سبک پس از تایید پزشک

نکات سبک زندگی و پیشگیری

• تقویت عضلات شکم با ورزش سبک
• اجتناب از فشار زیاد هنگام دفع
• پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین بدون تکنیک صحیح